از آزمایش اسلامپ برای بررسی مقدار مناسب آبی که به مخلوط بتن افزوده شده است استفاده می کنند. استاندارد تعيين رواني بتن تازه با استفاده از آزمايش اسلامپ بوسيله كميسيون فني ساختمان تهيه و تدوين شده و در سي و يكمين كميته ملي استاندارد ساختمان و مصالح ساختماني مورخ 1370/8/28 مورد تائيد قرار گرفته، اينك به استناد ماده يك قانون مواد الحاقي به قانون تأسيس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذرماه 1349 به عنوان استاندارد رسمي ايران منتشر مي ‏گردد.

وسايل مورد نیاز برای آزمايش

• مخروط اسلامپ (قالب اسلامپ)
• صفحه پایه
• میله ضربه زن (میله تراکم)
• ماله و کمچه
• متر مدرج

مراحل آزمايش اسلامپ

آزمایش اسلامپ در 6 مرحله انجام می شود:

1- قالب اسلامپ (مخروط ناقص) بايد كاملاً تميز و مرطوب شده باشد، اما نبايد خيس باشد زیرا در غیر این صورت بر مقدار آب درون مخلوط بتن تاثیر می گذارد.

2- قالب اسلامپ بايد بر روي يك سطح صاف، سفت، افقي و غير جاذب آب قرار داده شود. اگر چنين سطحي موجود نيست بايد قالب را بر روي يك ورق فولادي قرار داد.

3- با گذاشتن دو پا بر روي دو گيره قالب اسلامپ، بايد قالب محكم در محل خود نگه داشته شود .

در فاصله زماني مورد نظر بعد از پايان اختلاط بايد مخلوط بتن در سه مرحله و سه لایه با ارتفاع هاي تقریباً برابر درون قالب (مخروط) ریخته شود، بگونه‌اي كه ارتفاع هر لايه پس از تراكم تقريباً مساوي يك سوم ارتفاع مخروط باشد. هر لايه با استفاده از 25 ضربه ميله تراكم، متراكم مي‌شود. در لايه‌هاي بعدي بايد ميله تراكم، اندكي در لايه قبلي نفوذ نمايد. چنانچه پس از متراكم ساختن لايه فوقاني، بتن پايين‌تر از لبه مخروط بود، مجدداً بايد مقداري بتن روي آن ‌ريخته و سطح آن را با حركت اره‌اي و يا غلتشي ميله تراكم و يا ماله صاف نمود.

نکته: در نظر داشته باشید نمونه ‏اي كه براي آزمايش اسلامپ مورد استفاده واقع مي ‏شود بایستی معرف تمامي محموله بتن و طبق استاندارد برداشته شده باشد.

4- سپس در حالي كه مخروط با استفاده از دستگيره‌هاي موجود، كاملاً با دست نگه داشته شده است، (پس از برداشتن پاها از پاگيره‌ها) و پس از تميز نمودن اطراف مخروط از اضافه بتن ريخته شده روي سطح، مخروط را به آرامي و بدون هيچ حركت جانبي، چرخشي و يا ضربه‌اي، به طور عمودي به سمت بالا بكشيد. اين عمل بايد طي مدت 5 تا 10 ثانيه انجام شود.

نکته: باید به این موضوع دقت کنید که اگر قیف به صورت کج خارج شود، منجر به تغییر در نتایج آزمایش خواهد شد.

5- پس از بيرون كشيدن قالب مي‌توان آن را به صورت بر عكس بر روي سطح صاف و كنار مخلوط بتن قرار داد. سپس بايد ميله تراكم بر روي قالب قرار داده شود و ارتفاع بين زير ميله و بالاترين نقطه مخروط بتن اندازه‌گيري شود.

6- چنانچه بلافاصله پس از برداشتن مخروط، بتن در هم فرو ريخته ‌شود (نوع ريزشي) و يا از يك طرف بريزد (نوع برشي) بايد آزمون را يكبار ديكر تكرار نمود و در صورتي كه دوباره همان نتيجه حاصل شود مي‌توان نتيجه گرفت كه بتن داراي حالت خميري نبوده و يا داراي چسبندگي لازم نيست و بايد يا از روش ديگري براي اندازه گيري كارايي استفاده نمود و يا در طرح اختلاط و يا در ساخت بتن تجديد نظر نمود.

نتیجه آزمایش

بعد از پایان مراحل فوق باید کاهش ارتفاع بتن نسبت به ارتفاع قالب را بدست بیاورید که عدد بدست آمده (mm) را اسلامپ بتن می نامند.

نتایج بدست آمده از آزمایش اسلامپ

آزمایش اسلامپ در وهله اول براي تعیین میزان روانی بتن انجام می شود. از نتایج دیگری که این آزمایش برای ما در پی دارد می توان به دیگر مشخصات مخلوط بتن همچون مقاومت در برابر جداشدگی یا پخش شدگی و انسجام آن اشاره کرد.

نتایج آزمایش اسلامپ می تواند متفاوت باشد. بسته به نوع شکل، اسلامپ می تواند اسلامپ واقعی (افت طبیعی)، اسلامپ برشی (افت برشی) یا افت ریزشی یا افت فروریختگی باشد.

افت طبیعی دارای روانی خوب تا عالی است که مقدار آن در حدود 5 اینچ است.

افت برشی با کاهش ارتفاع بتن و بریده شدن کناره بتن و ریزش آن (تقریبا نیمی از مخروط در امتداد سطح شیب دار می لغزد) همراه است، در این حالت نتیجه آزمایش را مردود شمرده و باید دوباره آزمایش را در بخش دیگری از بتن انجام داد. چنانچه در آزمایش دوم نیز ریزش یا لغزش بخشی از نمونه رخ دهد (این مورد در مخروط های خشن روی می دهد) احتمالا آیین نامه شکل پذیری و چسبندگی لازم برای انجام آزمایش اسلامپ است (این بتن در هنگام جا دادن در قالب رضایت بخش نیست). اسلامپ برشی به معناي این است که میزان آب در بتن یا کارایی آن بسیار زیاد است.

در افت ریزشی یا افت فروریختگی تعداد درصد افت زیاد بوده و به دلیل وارفتن و پخش شدن بتن ایجاد می شود. این حالت مربوط به مخلوط های فوق العاده خیس یا خشن است.

میزان مناسب اسلامپ

با توجه به کاربری های مختلف میزان اسلامپ نیز تغییر می کند، برخی از میزان های مناسب اسلامپ عبارتند از:

• برای بتن ریزی های پی، دال و تیرها، اسلامپ در محدوده 3 تا 7/5 سانتی متر مناسب است.
• برای بتن ریزی های ستون ها و دیوارها و سقف، اسلامپ در محدوده 3 تا 10 سانتی متر مناسب است.
• برای بتن ریزی های قطعات حجیم با ضخامت بیش از 60 سانتی متر، اسلامپ 2/5 تا 5 سانتی متر متاسب است.
• برای بتن ریزی در زیرآب، اسلامپ در محدوده 12 تا 15 سانتی متر مناسب است.